Sam biển là một loài hải sản họ cua, sống ở vùng nước sâu, có vỏ (mai) cứng, dưới bụng có tám chân (càng), thường sống thành cặp, con đực bám trên lưng con cái. Đây chính là lý do của câu cửa miệng “dính như sam”. Thông thường, ngư dân sẽ bắt cả đôi sam cùng một lúc, vì họ cho rằng các con sam đơn lẻ thường có độc tính cao nên ăn vào có hại cho sức khoẻ. Con sam cái to gấp đôi sam đực, có đường kính khoảng 30cm, nặng chừng 1 kg…
Chân sam biển xào chua ngọt được chế biến từ cẳng chân sam, có vị chua cay, mặn, ngọt đậm đà, thơm mùi lá lốt. Vỏ chân mềm nên rất dễ dàng nhằn thịt, ăn như kiểu ăn ốc mút, rất thú vị. Chả sam rán và đùi sam nướng rất được mấy đứa trẻ ưa thích. Riêu sam nấu với cà chua, trứng sam và các rau gia vị như lá lốt, hành răm v.v.. ăn kèm với bún, thơm và mát.
Thịt sam ngon, bổ, nhưng để chế biến thành một món ăn ngon đòi hỏi sự cẩn thận và tỉ mỉ của đầu bếp. Sam biển là loài chỉ sống trong tự nhiên, chưa nuôi trồng được, đưa lên bờ chỉ sống trong khoảng vài, ba ngày.
Để chế biến sam biển, một loài giáp xác có tính lạnh, phải thật khéo léo và dứt khoát khi cắt tiết để máu sam màu xanh chảy thành tia, nhanh và sạch, tránh làm mất độ ngon của thịt. Mai và vỏ tất nhiên sẽ bỏ, ruột và gan cũng lọc bỏ và tuyệt không để dính vào phần thịt được lóc ra.
Thông thường, đầu bếp phải dùng cả dao nhọn, dao chặt và kéo phối hợp cắt chân và lọc thịt sam biển. Các gia vị nóng như gừng, riềng, sả, ớt, lá lốt không thể thiếu khi chế biến các món ăn từ sam…
Chia tay, bạn còn bảo: đều là sam nhưng ở Hạ Long, mỗi quán lại có cách chế biến khác; lần sau về Hạ Long, chúng mình sẽ vào cột 8 ăn sam…
